Bộ Luật dân sự hiện hành chỉ quy định cá nhân có quyền được "xác định lại giới tính", không có quy định nào về việc "chuyển đổi giới tính". Sau nhiều lần lấy ý kiến nhân dân và trình Ủy ban Thường vụ Quốc Hội, bản dự thảo Bộ Luật dân sự sửa đổi được mở rộng hơn.

Tại khoản 1 Điều 36 bản dự thảo Bộ Luật dân sự sửa đổi quy định về quyền xác định lại giới tính thì "cá nhân có quyền xác định lại giới tính". "Việc xác định lại giới tính được thực hiện theo quy định của pháp luật. Người đã thực hiện việc xác định lại giới tính có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền thay đổi hộ tịch và có các quyền nhân thân khác phù hợp với giới tính của mình…".

Còn ở khoản 2: "Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính. Trường hợp cá nhân đã chuyển đổi giới tính thì có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác".

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: N. N.

Phát biểu ý kiến, đại biểu Lương Thế Huy – cán bộ pháp lý Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường - cho rằng, nội dung trong điều luật này có mâu thuẫn. Đoạn trên thì cho phép cá nhân xác định lại giới tính, nhưng đoạn dưới lại không thừa nhận chuyển đổi giới tính. Điều đó có nghĩa là không cấm nhưng cũng không thừa nhận và cũng không thể ngăn cấm được niềm khát khao được sống thật với chính mình.

"Quy định này sẽ tạo nên những trở ngại, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhóm LGBT (đồng tính, song tính, chuyển giới). Những khó khăn này cứ lặp đi lặp lại tạo áp lực buộc họ phải chấp nhận đó là số phận và dần tạo nên sự bất bình đẳng trong xã hội", anh Huy nói và đề nghị bỏ quy định "nhà nước không thừa nhận chuyển đổi giới tính".

Anh này phân tích, việc xác định lại giới tính của một người theo quy định của pháp luật hiện hành chỉ được thực hiện khi người đó có giới tính bị khuyết tật bẩm sinh, hoặc chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học, nhằm xác định rõ về giới tính. Từ đó, pháp luật đã nghiêm cấm việc chuyển đổi giới tính cho những người có cơ thể hoàn chỉnh muốn sử dụng phẫu thuật để chuyển đổi giới tính.

Việc đồng ý cho chuyển đổi giới tính không có nghĩa là cho phép kết hôn đồng giới. Nhưng nếu cho chuyển giới thì sẽ giải quyết được vấn đề kết hôn của những người này, bởi khi đó giới tính của họ đã được xác định lại.

Theo anh Huy, có người nói rằng việc cho phép chuyển đổi giới tính sẽ không phù hợp với truyền thống văn hóa. Nhưng văn hóa, truyền thống cần được tôn trọng một cách không xơ cứng, nghĩa là phải có những thay đổi cho phù hợp nguyện vọng của những người liên quan mà không làm ảnh hưởng đến ai.

"Cũng có ý kiến cho rằng, việc cho phép chuyển đổi giới tính sẽ làm tăng công việc cho nhà nước. Nhưng đó là quyền con người, phải được bảo vệ. Nếu không những người đã chuyển đổi giới tính không thực hiện được các quyền chính đáng của mình (quyền được sống, quyền được chăm sóc sức khỏe), không có khả năng tham gia vào đời sống dân sự thông thường vì CMND vẫn để giới tính cũ", anh Huy nêu quan điểm.

Đại điểu Lương Anh Huy đề nghị cho phép chuyển đổi giới tính. Ảnh: Hải Duyên.

Là người đưa ra ý kiến đầu tiên trong hội nghị, ông Nguyễn Tư Long – Phó Vụ pháp luật, Văn phòng Quốc hội - cũng đồng ý với quan điểm chấp nhận cho chuyển đổi giới tính. Tuy nhiên, ông cho rằng cần cân nhắc từng trường hợp cụ thể và xác định đâu là nhu cầu tâm sinh lý có thật, đâu là lệch lạc… Vấn đề này cũng phụ thuộc vào khoa học kỹ thuật.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Mạnh (Vụ Pháp luật Văn phòng Chính phủ) cho rằng không nên cho phép chuyển đổi giới tính đối với người có cơ thể hoàn toàn bình thường, không bị dị tật nhưng có tâm lý tự cho mình thuộc giới tính khác và tìm cách thực hiện ý định chuyển giới bằng các phương pháp phẫu thuật và sinh hóa.

Về vấn đề này, bà Tiêu Thị Ái Nhi - ban điều hành Hội phụ huynh, người thân nhóm LGBT Bình Dương, nói: "Không ai đánh đổi hạnh phúc gia đình của mình và tốn kém tiền bạc vào việc chuyển giới, chỉ vì thích".

Bà Nhi cho hay, xã hội đang nhìn những người LGBT một cách thiếu thiện cảm, như là bệnh hoạn. Và thực tế những người này bị bạo hành về thể chất và tâm lý. Bà Nhi cũng có một người con bị đồng tính, lúc khai sinh là nữ nhưng lại có tính cách là nam.

"Hiện cháu cũng có bạn gái và gia đình tôi hoàn toàn chấp nhận điều này. Khi con tôi hạnh phúc thì tôi và gia đình hạnh phúc. Cháu hành xử như nam giới, mạnh mẽ, chính trực, đang hăng say làm việc đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Tôi coi bạn gái của con tôi là con dâu tương lai và điều đó không ảnh hưởng đến hạnh phúc của gia đình tôi", bà Nhi chia sẻ và mong muốn pháp luật nhanh chóng ghi nhận quyền chuyển đổi giới tính và cho phép họ nuôi con nuôi.

Dự kiến, Bản dự thảo BLDS sửa đổi sẽ được trình Quốc Hội vào cuối năm nay. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về việc cho phép chuyển đổi giới tính. Bên cạnh đó, những sửa đổi liên quan đến quyền nhân nhân như quyền được đặt tên, quyền bí mật đời tư… cũng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của đại biểu tham dự.

Theo Vnexpress.

----------------------------------------------------------------------------------------